Inleiding

Welkom bij het eerste artikel in de zevendelige blogserie “Geavanceerde E-mailbeveiliging en Anti-Phishing”. In deze reeks duiken we diep in de verschillende functies en mogelijkheden die Microsoft 365 Defender biedt om jouw organisatie te beschermen tegen moderne e-mailaanvallen. Omdat het inmiddels 2025 is, staan de technieken niet stil: AI, machine learning en automation zijn belangrijker dan ooit, en Microsoft heeft de afgelopen jaren het Microsoft 365 Defender-portfolio sterk uitgebreid.

In dit eerste blog concentreren we ons op Advanced Anti-Phishing in Microsoft 365 Defender. We kijken naar:

1. Een overzicht van de detectiemethoden en AI-gestuurde bescherming die Microsoft inzet.
2. Configuraties en best practices voor het opzetten van een robuust anti-phishingbeleid.
3. De integratie met andere Defender-componenten, zodat je e-mailbeveiliging naadloos samenwerkt met bijvoorbeeld Microsoft Defender for Endpoint en Microsoft Sentinel.

Of je nu verantwoordelijk bent voor de beveiliging binnen een groot enterprise of bij een MKB-organisatie werkt: de phishingaanvallen van vandaag zijn enorm geavanceerd. Het is cruciaal om een diepgaand begrip te hebben van de technologie achter de schermen en de juiste configuraties te treffen om je gebruikers en data te beschermen.

Laten we direct van start gaan!

1. Overzicht van detectiemethoden en AI-gestuurde bescherming

1.1 De evolutie van phishing: van simpele mails tot deepfakes

Phishingcampagnes zijn niet meer wat ze tien jaar geleden waren. Waar cybercriminelen voorheen generieke spam- en phishingmails verstuurden naar zoveel mogelijk slachtoffers, maken ze nu gebruik van gerichte aanvallen (spear-phishing), CEO-fraude (Business Email Compromise) en zelfs deepfake-audio en -video om slachtoffers te misleiden. De inzet van AI en machine learning door aanvallers wordt steeds groter.

Microsoft heeft daarom een veel uitgebreidere set methoden ontwikkeld om phishingmails te detecteren en te blokkeren. Denk hierbij aan:

• Machine learning-modellen: die miljoenen datapunten (bijvoorbeeld afzendergedrag, onderwerpregels, domeinreputatie en e-mailinhoud) analyseren.
• Heuristiek en gedragsanalyse: om patronen te herkennen die typisch zijn voor phishing of impersonatie.
• Threat intelligence: Microsoft gebruikt wereldwijde telemetrie vanuit meerdere services, waaronder Microsoft Defender for Office 365, Defender for Endpoint en Azure Active Directory (Entra ID).

1.2 AI-gestuurde bescherming: real-time evaluatie van mailstromen

Waar we voorheen vaak spraken over statische handtekeningen (denk aan een anti-virus die e-mailbijlagen scant op bekende malware-signaturen), maken we nu gebruik van dynamische technologieën:

1. Behavior-based detection: Microsoft 365 Defender houdt bijvoorbeeld bij hoe vaak een bepaald domein of IP-adres phishingpogingen heeft verzonden. Wanneer er ineens een piek optreedt, wordt de reputatie verlaagd.
2. Content-analyse met AI: Door miljoenen e-mails over de hele wereld te analyseren, leert het systeem welke inhoud (zinnen, patronen, links) verdacht is. Denk aan keywords als “spoedbetaling”, “geschenkbon” of “direct actie vereist”.
3. Auto-remediation: Als een bericht in eerste instantie ‘schoon’ werd bevonden, maar later door de community of door Microsofts threat intelligence als phishing bestempeld wordt, kan Defender automatisch deze berichten terugtrekken uit de mailboxen van gebruikers (zogenoemde “ZAP” – Zero-hour Auto Purge).

1.3 Anti-impersonation en spoof-intelligentie

Een ander sterk punt binnen Advanced Anti-Phishing is de focus op impersonation protection. Impersonation (ook wel CEO-fraude genoemd) is een vorm van phishing waarbij aanvallers zich voordoen als iemand van hoge rang (bijvoorbeeld de CEO of CFO) of als een vertrouwde partner.

• Impersonation detection in Microsoft 365 Defender vergelijkt onder andere de “Van-naam” met bekende contactpersonen in je organisatie.
• Spoof intelligence detecteert wanneer een e-maildomein en bijbehorend IP-adres niet overeenkomt met het feitelijke domein van een afzender.
• Display name spoofing wordt herkend door AI-modellen die afwijkingen in de weergavenaam detecteren.

Dankzij deze AI-gedreven methodes worden steeds meer kwaadaardige pogingen van imitatie voorkomen, nog voordat de mail de mailbox van de eindgebruiker bereikt.

2. Configuraties en best practices voor anti-phishingbeleid

Het hebben van geavanceerde AI en machine-learningmodellen betekent nog niet dat je automatisch optimaal beschermd bent. Goede configuraties en beleid zijn essentieel om het maximale uit Microsoft 365 Defender te halen. Hieronder bespreken we een aantal aandachtspunten:

2.1 Het maken van een dedicated Anti-Phishing beleid

In het Microsoft 365 Defender-portal (voorheen het Security & Compliance Center) kun je specifieke anti-phishing beleid(en) instellen. Je kunt er meerdere maken om bijvoorbeeld verschillende afdelingen of verschillende risicoprofielen van gebruikers anders te behandelen.

1. Aanmaken beleid: Ga in de Microsoft 365 Defender-portal naar Policies & Rules > Threat Policies > Anti-Phishing.
2. Selecteer scope: Kies wie onder dit beleid vallen: dit kan een pilotgroep met testgebruikers zijn, maar uiteindelijk ook de gehele organisatie.
3. Instellingen: Configureer de drempels voor impersonation en spoofing. Schakel Mailbox Intelligence in om geavanceerde bescherming te activeren.

Voorbeeld van een PowerShell-commando (via de Exchange Online PowerShell module) om een nieuw anti-phishing-beleid aan te maken:

New-AntiPhishPolicy -Name "ITCowboys-PhishingPolicy" -EnableMailboxIntelligence $true -EnableSpoofIntelligence $true -AdvancedAntiPhishingEnabled $true

Daarna koppel je dit beleid aan een rule (het ‘regel’-gedeelte bepaalt op wie dit beleid wordt toegepast):

New-AntiPhishRule -Name "ITCowboys-PhishingRule" -AntiPhishPolicy "ITCowboys-PhishingPolicy" -SentTo AllUsers@contoso.com

2.2 Impersonation en spoofing: tuning van thresholds en acties

Binnen je anti-phishingbeleid kun je instellen wat er moet gebeuren als er aanwijzingen zijn van impersonation of spoofing. Enkele best practices:

• Actie = Quarantine voor mails die hoogstwaarschijnlijk phishing zijn, zodat je geen risico loopt dat gebruikers toch klikken.
• Actie = Deliver to Junk Email Folder voor mails waarbij het AI-model twijfelt en een medium detectieniveau aangeeft. Zo voorkom je teveel valse positieven in de Quarantine.
• Enable Safety Tips: Hierdoor krijgt de eindgebruiker een melding in de e-mail als er iets verdachts is aan het bericht (bijvoorbeeld “Dit bericht lijkt afkomstig van <CEO>, maar het domein is niet vertrouwd.”).

2.3 Anti-spoofing en DMARC/DKIM

DMARC (Domain-based Message Authentication, Reporting & Conformance) is een krachtig mechanisme om phishing te verminderen. Door DMARC goed in te stellen voorkom je dat criminelen makkelijk kunnen mailen namens jouw domein. Microsoft 365 Defender kan rapporteren en acteren op mails die niet door je DMARC/DKIM/SPF-checks komen.

• Zorg voor de juiste SPF-record in je DNS (v=spf1 include:spf.protection.outlook.com -all).
• Stel een DKIM-sleutel in voor je domein in de Microsoft 365 Defender-portal.
• Activeer DMARC met beleid “p=quarantine” of “p=reject” als je organisatie klaar is om strenger te handhaven.

Hiermee vergroot je de kans dat legitieme mails correct worden afgeleverd en malafide mails direct afgewezen worden.

2.4 User Awareness en Rapportage

AI en machine learning zijn fantastisch, maar gebruikerseducatie blijft een onmisbaar onderdeel. Microsoft 365 Defender biedt de mogelijkheid om:

1. Phish-hunter rapportages: Gebruikers die een verdachte mail rapporteren (via de ‘Report Message’-add-in in Outlook).
2. Attack Simulation Training: (waar we in een volgende blog in deze serie dieper op ingaan).
3. Real-time alerts bij verdachte aanmeldingen of mails.

Zorg dat je gebruikers weten hoe ze verdachte mails kunnen melden en begrijpen waarom bepaalde e-mails geblokkeerd worden. Dit beperkt irritatie én helpt de AI verder te trainen.

3. Integratie met andere Defender-componenten

Het mooie van de Microsoft 365 Defender-suite is de nauwe integratie tussen verschillende security-oplossingen. Advanced Anti-Phishing staat namelijk niet op zichzelf; het werkt samen met:

• Microsoft Defender for Endpoint (voor endpointbescherming, EDR en threat hunting)
• Microsoft Defender for Cloud Apps (voor cloudapplicatiebeveiliging en Shadow IT-detectie)
• Microsoft Entra ID Protection (voor het detecteren van risicovolle aanmeldingen en identiteiten)
• Microsoft Sentinel (voor SIEM en SOAR-functionaliteit)

3.1 Versterkte e-mailbeveiliging via Defender for Endpoint-signalen

Stel je voor: een gebruiker ontvangt een verdachte phishingmail en klikt op de link. Defender for Endpoint merkt vervolgens ongewoon procesgedrag op, of blokkeert de payload. Dit signaal kan direct teruggekoppeld worden naar Microsoft Defender for Office 365, waardoor toekomstige mails met hetzelfde kenmerk direct in quarantaine belanden.

Automatische synchronisatie van IoC’s

• Indicators of Compromise (IoC’s) die Defender for Endpoint detecteert, worden automatisch gedeeld met Defender for Office 365.
• Andersom kunnen IoC’s van phishingcampagnes die door Defender for Office 365 worden gedetecteerd, endpoints beschermen tegen vergelijkbare technieken of payloads.

3.2 Microsoft Defender for Cloud Apps: Beyond e-mail

Waar Defender for Office 365 zich richt op e-mail (Exchange Online), scant Defender for Cloud Apps (MDCA) activiteiten binnen SaaS-toepassingen als OneDrive, SharePoint en andere cloudservices. Gekoppeld aan anti-phishing kun je bijvoorbeeld:

• Automatisch scannen van gedeelde bestanden (bijlages die via e-mail zijn binnengekomen en in OneDrive zijn beland).
• Detectie van risicovol OAuth-gebruik (een veelgebruikte aanvalsvector om toegang te krijgen tot mailboxen en SharePoint-omgevingen).

3.3 Microsoft Entra ID Protection: identiteitsrisico’s en phishing

Phishingmails zijn vaak gericht op het stelen van inloggegevens. Microsoft Entra ID (voorheen Azure AD) kan risicovolle aanmeldingen detecteren, zoals aanmeldpogingen vanaf een onbekende locatie of device.

• Als Microsoft Entra ID een verhoogd risico detecteert, kan het de gebruiker dwingen een password reset te doen of MFA uit te voeren.
• Deze informatie wordt ook doorgesluisd naar Microsoft 365 Defender. Zo kun je bijvoorbeeld zien welke gebruikers mogelijk inloggegevens hebben gelekt door phishing.

3.4 Microsoft Sentinel: SIEM en SOAR voor diepere analyses

Bij grotere organisaties is Microsoft Sentinel doorgaans de centrale plek waar alle beveiligingslogs en -events binnenkomen. Door Defender for Office 365 te koppelen aan Sentinel via een dataconnector, kun je:

1. Correlatieregels maken: Bijvoorbeeld, combineer e-mailphishing-signalen met verdachte aanmeldingen en endpoint-detecties voor een compleet beeld.
2. Geautomatiseerde respons (SOAR): Start bijvoorbeeld een Logic App die meteen alle e-mails met dezelfde afzender of link in quarantaine zet of die direct de gebruiker blokkeert in Entra ID.
3. Dashboards en workbooks: Maak visuele weergaven van phishingtrends, impersonationpogingen en de resultaten van AI-analyses in real-time.

4. Praktijkvoorbeeld: Hoe Advanced Anti-Phishing zich bewijst

Laten we een fictieve maar realistische aanval schetsen om te laten zien hoe de tools samenwerken:

1. Phishingmail binnen Office 365
   • Een mail komt binnen met onderwerp “Dringend: Voorraadbetaling CFO” en de display name van jouw CFO.
   • Microsoft 365 Defender ziet dat het verzendende domein niet overeenkomt, en geeft deze mail een hoge risicoscore.
2. Mail in Quarantaine
   • Op basis van het beleid dat je hebt ingesteld, gaat de mail in quarantaine. De eindgebruiker ziet hem niet, maar krijgt eventueel een melding via Safety Tip dat er iets verdachts was.
   • Mocht de mail toch in de inbox belanden (omdat de AI niet 100% zeker was), kan ZAP (Zero-hour Auto Purge) dit bericht later nog weghalen als de global threat intelligence het risico bevestigt.
3. Signalen naar Defender for Endpoint
   • De link in de phishingmail wordt in Safe Links-sandbox getest (hier gaan we in een volgende blog uitgebreider op in). Als deze leidt naar malware of een credential-harvesting website, wordt die informatie gedeeld met Defender for Endpoint, zodat andere gebruikers of endpoints beschermd zijn.
4. Rapportage en forensics in Microsoft 365 Defender
   • In de Threat Explorer kun je zien welke gebruikers (als er onverhoopt toch mailboxen getroffen werden) zijn benaderd.
   • Defender for Endpoint kan laten zien of een gebruiker tóch heeft doorgeklikt en of er endpointactiviteiten zijn gevolgd.
5. Sentinel-correlation
   • Sentinel ontvangt logs van zowel Defender for Endpoint als Defender for Office 365.
   • Een rule in Sentinel detecteert dat deze aanvalscampagne mogelijk verband houdt met verdachte aanmeldingen in Entra ID. Automatisch wordt een incident gegenereerd en het SOC-team kan de zaak verder onderzoeken.

Dit voorbeeld laat zien hoe Advanced Anti-Phishing geen op zichzelf staand component is, maar naadloos samenwerkt met de andere Microsoft-securitylagen. Dat is de kracht van het Microsoft 365 Defender-ecosysteem.

5. Samenvattende tips en best practices

Om je Advanced Anti-Phishing in Microsoft 365 Defender naar een hoger niveau te tillen, volgen hier de belangrijkste aanbevelingen:

1. Houd het simpel, maar wel gesegmenteerd
   • Begin met één organisatiebreed beleid en tune op basis van resultaten. Wanneer je organisatie groeit in volwassenheid, kun je beleid splitsen voor specifieke afdelingen.
   • Maak test- en pilotgroepen om wijzigingen eerst te valideren.
2. Schakel Impersonation en Spoof Intelligence in
   • Deze functies zijn cruciaal tegen gerichte phishingaanvallen en CEO-fraude.
   • Vergeet niet de acties goed te configureren (bijv. Quarantine bij hoog risico).
3. Integreer DMARC, DKIM en SPF volledig
   • Bescherm je eigen domeinen tegen spoofing.
   • Houd de DMARC-rapportages in de gaten (die inzicht geven in wie je domein gebruikt voor mail).
4. Automatisering en alerting
   • Schakel ZAP in, zodat phishingmails die aanvankelijk door de mazen zijn geglipt, achteraf alsnog worden verwijderd.
   • Stel alerting in voor verdachte mailstromen, impersonation events en spoofing detecties.
5. Rapporteer, evalueer en verbeter continu
   • Gebruik Threat Explorer en Advanced Hunting (in Defender for Office 365) om patronen en trends te ontdekken.
   • Evalueer regelmatig je quarantaine- en junk-mailbeleid om de balans te vinden tussen veiligheid en werkbaarheid.
6. Community en updates
   • Microsoft rolt continu updates uit voor AI-modellen, nieuwe rapportagemogelijkheden en integraties.
   • Volg de Microsoft 365 roadmap en security-community om op de hoogte te blijven.

6. Conclusie

Phishingaanvallen worden steeds sluwer en maken steeds vaker gebruik van AI, social engineering en impersonation. Gelukkig biedt Advanced Anti-Phishing in Microsoft 365 Defender een uitgebreide, krachtige set tools om deze dreigingen voor te zijn. Met machine learning, heuristieke analyses en wereldwijde threat intelligence kan Microsoft verdachte mailberichten blokkeren en – mocht er tóch iets doorheen glippen – achteraf automatisch verwijderen.

De juiste configuraties en beleidsinstellingen zijn daarbij onmisbaar. Door DMARC, DKIM en SPF goed in te richten, impersonation protection slim te gebruiken en AI gedreven detecties op hoog niveau te activeren, bereik je een proactieve en sterke e-mailverdediging. Bovendien zorgt de koppeling met andere Defender-componenten (Defender for Endpoint, Defender for Cloud Apps, Entra ID Protection) en met Microsoft Sentinel voor een totaalbeeld van de beveiliging. Zodoende ben je als organisatie weerbaarder tegen de steeds complexere dreigingen van vandaag.

In de volgende blogposts van deze serie “Geavanceerde E-mailbeveiliging en Anti-Phishing” gaan we verder in op onder andere Safe Attachments & Safe Links, Attack Simulation Training, Real-Time Reports, en meer. Blijf dus zeker volgen als je wilt weten hoe je stapsgewijs een ijzersterk verdedigingsmechanisme opzet.

Heb je vragen of wil je jouw eigen ervaringen delen? Laat dan vooral een reactie achter op ITCowboys.nl of neem direct contact met me op via LinkedIn. Samen maken we Microsoft 365-omgevingen nog veiliger!

Bedankt voor het lezen en tot de volgende blog in deze serie!

– Jordy Herber, ITCowboys.nl